رشته‌ی ابزار دقیق (Instrumentation Engineering) یکی از رشته‌های مهندسی است که به طراحی، توسعه، نصب و عیب‌یابی سیستم‌ها و دستگاه‌های اندازه‌گیری و کنترل می‌پردازد. این رشته اصول فیزیک، الکترونیک، سنسورها، سیستم‌های کنترل و ابزارهای اندازه‌گیری را به‌کار می‌گیرد تا در اندازه‌گیری، کنترل و نظارت بر فرایندهای صنعتی و علمی مورد استفاده قرار گیرد. در رشته ابزار دقیق، مهندسان برای اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی مانند فشار، دما، جریان، ولتاژ، سرعت و سایر پارامترهای مرتبط با فرایندها و دستگاه‌ها از ابزارها و سنسورهای مختلف استفاده می‌کنند. سپس با استفاده از سیگنال‌های دریافتی از این ابزارها، آن‌ها را تحلیل و پردازش کرده و اطلاعات لازم را جهت کنترل و نظارت بر فرایند ارائه می‌دهند.

در دوره تحصیلی رشته ابزار دقیق، دانشجویان با اصول مرتبط با ابزارها و انواع سنسور، تجهیزات اندازه‌گیری، سیستم‌های کنترل، پردازش سیگنال‌ها، الکترونیک و سایر مباحث مرتبط آشنا می‌شوند. همچنین، آن‌ها با نرم‌افزارها و روش‌های محاسباتی مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده‌های اندازه‌گیری شناخت پیدا می‌کنند. پس از فارغ‌التحصیلی، فارغ‌التحصیلان رشته ابزار دقیق می‌توانند در صنایع مختلفی مانند صنعت نفت و گاز، صنعت برق، صنعت خودرو، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی، صنایع فرآوری و غیره مشغول به کار شوند. آن‌ها می‌توانند در طراحی و توسعه سیستم‌های ابزار دقیق، نصب و راه‌اندازی تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل، عیب‌یابی سیستم‌ها و دستگاه‌های ابزار دقیق و همچنین مشاوره و نظارت در پروژه‌های مرتبط با ابزار دقیق فعالیت کنند.

استخدام مهندس ابزار دقیق

مهندسان ابزار دقیق می‌توانند در بسیاری از صنایع و شرکت‌ها استخدام شوند. در ادامه مقاله چند نمونه از صنایع و بخش‌هایی که ممکن است به مهندسان ابزار دقیق نیاز داشته باشند، آورده شده است:

1. صنعت نفت و گاز: شرکت‌های نفت و گاز برای نصب، تعمیر و نگهداری سیستم‌های ابزار دقیق در واحدهای حفاری، پالایشگاه‌ها و سایر فرآیندها به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

2. صنعت برق: شرکت‌های برق و تولید انرژی برای نصب و تعمیر سیستم‌های ابزار دقیق در نیروگاه‌ها، تاسیسات توزیع برق و سایر سیستم‌های قدرت به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

3. صنعت خودرو: شرکت‌های خودروسازی و تولید قطعات خودرو برای طراحی و توسعه سیستم‌های ابزار دقیق در خودروها به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

4. صنایع فرآوری: شرکت‌های فرآوری مواد مانند صنایع شیمیایی، صنایع فولاد، صنایع غذایی و غیره برای نصب و تعمیر سیستم‌های ابزار دقیق در فرآیندها به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

5. صنعت فناوری اطلاعات: شرکت‌ها و سازمان‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه و پشتیبانی از سیستم‌های ابزار دقیق مرتبط با شبکه‌ها، سرورها و تجهیزات دیگر به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

6. صنایع پزشکی و آزمایشگاهی: شرکت‌های تولید تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی نیز به مهندسان ابزار دقیق برای طراحی و توسعه دستگاه‌ها و سیستم‌های اندازه‌گیری و کنترل نیاز دارند.

7. صنایع هوانوردی و فضایی: صنایع هوانوردی و فضایی برای طراحی و توسعه سیستم‌های ابزار دقیق در هواپیماها، ماهواره‌ها و سایر وسایل فضایی به مهندسان ابزار دقیق نیاز دارند.

این فقط چند نمونه از صنایع و بخش‌هایی است که مهندسان ابزار دقیق می‌توانند در آندر ادامه نمونه‌هایی از شرکت‌ها و سازمان‌هایی که ممکن است مهندسان ابزار دقیق را استخدام کنند، آورده شده است:

1. شرکت‌های مهندسی و مشاوره: شرکت‌های مهندسی و مشاوره معمولاً برای پروژه‌های مختلف نیاز به مهندسان ابزار دقیق دارند تا در طراحی، نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق به مشتریان خدمات ارائه دهند.

2. شرکت‌های تولیدی: شرکت‌های تولیدی در صنایع مختلف مانند خودروسازی، الکترونیک، لوازم خانگی و غیره ممکن است به مهندسان ابزار دقیق برای توسعه و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و کنترل کیفیت نیاز داشته باشند.

3. سازمان‌های دولتی: سازمان‌های دولتی مانند سازمان‌های حفاظت محیط زیست، ادارات صنعت و معدن، سازمان‌های بهداشت و درمان و غیره ممکن است به مهندسان ابزار دقیق برای نظارت و کنترل سیستم‌ها و تجهیزات مورد استفاده خود نیاز داشته باشند.

4. شرکت‌های پژوهش و توسعه: شرکت‌های فعال در زمینه پژوهش و توسعه فناوری ممکن است به مهندسان ابزار دقیق برای طراحی و توسعه تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز در پروژه‌های خود نیاز داشته باشند.

5. صنعت نیروگاه‌ها و انرژی: شرکت‌ها و سازمان‌های فعال در زمینه نیروگاه‌های حرارتی، هسته‌ای، بادی و خورشیدی به مهندسان ابزار دقیق برای کنترل و نظارت بر سیستم‌های اندازه‌گیری و کنترل در فرآیندهای تولید انرژی نیاز دارند.

6. شرکت‌های فروش و خدمات پس از فروش: شرکت‌های فروش و خدمات پس از فروش تجهیزات ابزار دقیق به مهندسان ابزار دقیق برای نصب، تعمیر و خدمات پس از فروش به مشتریان خود نیاز دارند.

7. صنعت کنترل و اتوماسیون: شرکت‌های متخصص در زمینه کنترل و اتوماسیون فرآیندها ممکن است به مهندسان ابزار دقیق برای توسعه و پیاده

بیشتر بخوانید: نمونه سوالات مصاحبه ابزار دقیق

درآمد مهندس ابزار دقیق

درآمد مهندسان ابزار دقیق ممکن است بستگی به عوامل مختلفی داشته باشد، از جمله سابقه کار، تحصیلات، موقعیت جغرافیایی، صنعت مورد استفاده و سطح تجربه آنها.

1. درآمد متوسط در سطح جهانی: بر اساس آمارهای مربوط به سال 2021، متوسط درآمد سالانه مهندسان ابزار دقیق در سطح جهانی حدود 85,000 تا 100,000 دلار آمریکا بوده است. این میزان درآمد می‌تواند بسته به عواملی که ذکر شد، متغیر باشد.

2. درآمد متوسط در ایالات متحده آمریکا: در آمریکا، متوسط ​​درآمد سالانه مهندسان ابزار دقیق معمولاً بین 70,000 تا 120,000 دلار آمریکا قرار دارد. در برخی موارد، مهندسان با تجربه و مهارت بالا می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند.

3. درآمد متوسط در اروپا: در کشورهای اروپایی، متوسط درآمد مهندسان ابزار دقیق ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی، میزان درآمد در این منطقه معمولاً بین 40,000 تا 80,000 یورو در سال قرار می‌گیرد. با این حال، در برخی کشورها ممکن است متوسط درآمد بیشتر یا کمتر باشد.

4. درآمد متوسط در کشورهای در حال توسعه: در کشورهای در حال توسعه، متوسط درآمد مهندسان ابزار دقیق ممکن است پایین‌تر باشد. در بسیاری از این کشورها، درآمد سالانه مهندسان معمولاً در محدوده 10,000 تا 30,000 دلار آمریکا قرار دارد. البته، این میزان درآمد نیز می‌تواند بسته به شرایط محلی متغیر باشد.

لطفاً توجه داشته باشید که این اعداد تخمینی است و ممکن است در هر کشور و شرکت خاصی متفاوت باشد. همچنین، درآمد مهندسان ابزار دقیق می‌تواند در طول زمان و با افزایش سابقه کار و مهارت‌ها افزایش یابد.

تحصیل در رشته مهندسی ابزار دقیق

دوره تحصیلی مهندسی ابزار دقیق ممکن است در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف متفاوت باشد. در بیشتر موارد، رشته مهندسی ابزار دقیق به عنوان یک رشته مهندسی در سطح کارشناسی ارائه می‌شود.

در سیستم تحصیلی بسیاری از کشورها، دوره کارشناسی معمولاً در حدود 4 سال است. در این مدت، دانشجوها درس‌های مختلفی را در رشته مهندسی ابزار دقیق می‌خوانند، از جمله مباحث مربوط به الکترونیک، سنسورها، ابزارهای اندازه‌گیری، کنترل، سیگنال‌ها و سیستم‌های ابزار دقیق.

بعد از دریافت مدرک کارشناسی، برخی دانشجوها ممکن است برای مطالعات تکمیلی و فعالیت در حوزه تحقیق و توسعه به مقاطع بالاتر (مانند کارشناسی ارشد و دکتری) روی آورند. این مقاطع تحصیلی معمولاً 2 تا 5 سال طول می‌کشند، بسته به سطح تحصیلی و پژوهش‌هایی که دانشجو انجام می‌دهد.

به طور کلی، برای کسب مدرک کارشناسی در رشته مهندسی ابزار دقیق، معمولاً نیاز به 4 سال تحصیل در دانشگاه دارید. اما، لازم به ذکر است که این مدت ممکن است در برخی شرایط و کشورها متفاوت باشد، بنابراین بهتر است با دانشگاهی که تمایل دارید در آن تحصیل کنید یا منابع مربوطه در کشور خودتان مشورت کنید.